पुणे (वकार अहमद अलीम)-
ईश्वर एकच आहे. त्याचा कोणीही समकक्ष नाही. सबंध सृष्टीची निर्मिती आणि तिची व्यवस्था तोच पाहतो. माणसाने केवळ त्याचीच भक्ती करावी. केवळ त्याचीच गुलामगिरी  पत्करावी, असा चिरकालीन संदेश देत इस्लामने माणसाला माणसाच्या गुलामगिरीतून मुक्त केले. एकेश्वरवादी संकल्पनेमुळेच स्वातंत्र्य, समता, बंधुता व न्याय यावर १४५०० वर्षांपूर्वी  इस्लामचे अंतिम प्रेषित मुहम्मद (स.) यांनी एक जीवंत समाज उभा केला. इस्लामने मानवाने मानेवावर लादलेल्या गुलामगिरीच्या मुळावरच घाव घातला.
याचा फार मोठा प्रभाव क्रांतिसूर्य म. ज्योतिबा फुले आणि परिवर्तन चळवळीचे खंदे पुरस्कर्ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावर झाला, असे भावपूर्ण प्रतिपादन जमाअत-ए-इस्लामी हिंद  महाराष्ट्रचे प्रसार व प्रचार विभागाचे सचिव इम्तियाज शेख यांनी केले.
बहुजन महामानव विचार प्रबोधिनीतर्फे फुले-आंबेडकर फेस्टिवल – २०१८ अंतर्गत सामाजिक ऐ्क्य परिषदेचे आयोजन ११ ते १५ एप्रिल दरम्यान करण्यात आले होते. दि. १३ एप्रिल रोजी पुण्यातील गंगापेठेत म. ज्योतिबा फुलेवाडा येथे ‘म. ज्योतिबा फुले आणि इस्लाम’ या विषयावर एका परिसंवादाचे आयोजन करण्यात आले होते. त्या वेळी प्रमुख वक्ते म्हणून इम्तियाज शेख बोलत होते. प्रसिद्ध इस्लामी विचारवंत डॉ. रफीक सय्यद यांनी परिसंवादाचे अध्यक्षस्थान भूषविले.
सावित्री-फातिमा विचार मंच आणि देश बचाओ आघाडी तर्फे सदर परिसंवादाचे आयोजन करण्यात आले होते. अली इनामदार यांनी हाच विषय का निवडला? याबाबत आपल्या प्रास्ताविकेत स्पष्ट केले. छत्रपती शिवाजी महाराजांशी संबंधित खोटा इतिहास गेल्या १५ वर्षांत मराठा सेवा संघाने उघडा पाडला. त्यामुळे देशात शिवाजी राजांच्या नावाने होणाऱ्या जातीय दंगली संपुष्टात आल्या. त्याच धर्तीवर म. फुले, छ. शाहू महाराज आणि डॉ. आंबेडकर याचा खरा इतिहास लोकांसमोर आणने आणि या महामानवांच्या विचारांनुसार मार्गक्रमण  व्हावे, हाच हेतू आणि उद्देश परिसंवाद आयोजनामागे आहे.
जमाअत-ए-इस्लामी हिंद पुण्याचे सदस्य अजीमुद्दीन शेख यांनी महात्मा ज्योतिबा फुले यांनी इस्लामचे अंतिम प्रेषित मुहम्मद (स.) यांच्या सन्मानार्थ लिहिलेला पोवाडा ‘मुहम्मद झाला  जहांमर्द खरा’ अत्यंत सुरेल आवाजात सादर करून वातावरण भक्तिमय केले.
पुण्यातील कौसरबागचे चेअरमन शेख सलीम यांनी परिसंवादाचे उद्घाटन करताना उद्देशप्राप्तीसाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करण्याचे आवाहन केले. प्रा. डॉ. मुजफ्फर सलीम यांनी संस्कृतप्रचुर अस्खलीत मराठी भाषेत विषयावर भाष्य करताना सांगितले की इस्लामने शिक्षणाचे महत्त्व ठासून सांगितले. इतकेच नव्हे तर ज्ञानार्जन करून इतरांना त्याचा लाभ द्यावा, असा आदेश  प्रेषित मुहम्मद (स.) यांनी दिला. इस्लामच्या या मूळ आदेशानुसार म. फुले यांनी महिलांना व अस्पृश्य समाजाला शिक्षणाच्या मुख्य प्रवाहात आणले.
परिवर्तन चळवळीतील प्रमुख नेते अंजुम इनामदार यांनी म. फुले यांचे अर्धवट शिक्षण व नंतर शिक्षण निरंतर सुरू होण्यामध्ये मुन्शी गफ्फार बेग यांच्या बहुमूल्य योगदानाची आठवण  करून दिली. प्रेषित मुहम्मद (स.) यांच्या गौरवार्थ म. फुले यांनी लिहिलेल्या पोवाड्याचे उर्दूमध्ये इब्राहीम फैज यांनी भाषांतर केले. अंजुम इनामदार यांनी उर्दू पोवाड्याचे वाचन करून  श्रोत्यांना थेट हृदयाला हात घातला.
कुरआन आणि प्रेषित मुहम्मद (स.) यांच्या आचरणामध्ये वेळोवेळी शिक्षणाचे महत्व सांगण्यात आले, त्याचा फार मोठा प्रभाव फुल्यांवर झाला. त्याचीच परिणती म्हणजे देशातील एतदेशीयांची मुलींची पहिली शाळा पुण्यात ज्योतिबांनी सुरू केली. पुढे शाळेची जागा अपुरी पडत असल्याने गंजपेठेतील उस्मान शेख यांनी स्वत:ची जागा शाळेसाठी दिली. फुलेंचे  निवासस्थान व मुलींची शाळा म्हणजेच आज होत असलेला कार्यक्रम म. ज्योतिबा फुले वाडा होय.
पवित्र कुरआनमधील सूरह हुजूरातमधील १२ व्या आयतीचे पठण व भाषांतर करून इम्तियाज शेख यांनी सांगितले की समस्त मानवाची निर्मिती एकच पुरुष व एकच स्त्रीद्वारे झाली. त्यानंतर वेगवेगळ्या वंशावळीत त्यांची विभागणी ईश्वराने केली, जेणेकरून त्यांची आपापसात ओळख व्हावी.
पुढे इम्तियाज शेख यांनी सांगितले की प्रेषित मुहम्मद (स.) यांनी ‘ला इलाहा इल्लल्लाह’ संदेशाद्वारे शुद्ध एकेश्वरवादाची शिकवण दिली. त्यामुळे त्या काळी हजारो ईश्वरांना  मानणाऱ्यांपुढे केवळ एकच ईश्वराचे स्वामित्व स्वीकारण्याचे आवाहन केले. या आवाहनामुळेच माणसाची माणसाच्या गुलामीतून मुक्तता झाली. लोक केवळ एकच ईश्वराच्या गुलामीत  लिप्त झाले. अशा प्रकारे इस्लामने गुलागिरीच्या मुळावरच घाव घालून जगासमोर एक आदर्श जीवनपद्धती ठेवली.या सिद्धांताचा फार मोठा प्रभाव म. फुले यांच्यावर झाला. फुले यांनी  ‘मानवाचा धर्म एक’ या शीर्षकाच्या अखंडात निर्मिकाचे तपशीलवार वर्णन केले.
‘‘सर्वाचा निर्मिक आहे एक धनी।
त्याचे भय मनी, धरा सर्व।।१।।
मानवाचे धर्म नसावे अनेक।
निर्मिक तो एक, ज्योती म्हणे।।’’
देशात जातीजातीत विद्वेषाचे वातावरण जाणीवपूर्वक तयार केले जात आहे. अशा वेळी स्वातंत्र्य, समता, बंधुता आणि न्याय या इस्लामच्या प्रमुख सिद्धान्तांना अनुसरून सर्व बहुजनांना  एकत्रित करून परिवर्तन चळवळ पुढे नेण्याचा आशावाद इम्तियाज शेख यांनी केला.
सामाजिक चळवळीचे प्रखर विचारवंत रमेश राक्षे यांनी ब्राह्मणवादी विचारावर कडाडून हल्ला चढविताना सांगितले की मुन्शी गफ्फार बेग, उस्मान शेख, फातिमा शेख आदींचे म. पुले  यांना मिळालेले सहकार्य ब्राह्मण्यवाद्यांनी लपवून ठेवले. फुल्यांनी ब्राह्मण्यवादावर घणाघाती हल्ला चढविला.
प्रेषित मुहम्मद (स.) यांनी १४५० वर्षांपूर्वी स्त्री-पुरुषांना शिक्षण सक्तीचे केले. नव्हे तर माणसाला माणूस बनविणारे शिक्षण असावे असे बजावले, असे सांगून आपल्या अभ्यासपूर्ण  धीरगंभीर वाणीने अध्यक्षीय समारोप करताना डॉ. रफीक सय्यद पारनेरकर यांनी जीवाची उद्दिष्ट्ये काय? असा खडा प्रश्न श्रोत्यांसमोर टाकला.
जीवनाचा उद्देश ठाऊक नाही तरीही लोक जीवन जगतात. म्हणून दु:खकष्टी राहतात. फोडा आणि राज्य करा ही इंग्रजांची चाल म्हटली जाते, पण त्यांच्यापूर्वी हजारो वर्षापूर्वीपासून  वर्णद्वेषी व्यवस्था कुणी निर्माण केली? वस्तुत: इंग्रज हे तर मनुवाद्यांचे शिष्य आहेत. आदर्श समाज निर्मितीसाठी फुले, आंबेडकर यांनी ‘शिका, संघटित व्हा आणि संघर्ष करा’चा नारा  दिला. साडे चौदाशे वर्षांपूर्वी प्रेषित मुहम्मद (स.) यांनी याचे केवळ आवाहनच केले नाही तर स्वातंत्र्य, समता, बंधुता व न्याय यावर आधारित एका आदर्श समाजाची निर्मिती केली. या  सर्वांचा म. फुले यांच्यावर फार मोठा प्रभाव पडलेला आहे. १८९१ साली ‘सार्वजनिक सत्य धर्म’ या पुस्तकाच्या मूळ हस्तलिखित प्रतीवर म. फुले यांचा दुर्मिळ अखंड फुलेंच्या हस्ताक्षरात लिहिलेला आहे. ती प्रत लंडनच्या म्युजियममध्ये आजही उपलब्ध आहे. त्यात फुले लिहितात,
‘‘तेरावे सद्दीची पैगंबरी खूण।
दावितो प्रमाण कुरानात।।
जगी स्त्री-पुरुष सत्यधर्मी होवी।
आनंदे वर्तती ज्योती म्हणे।।’’
शब्बीर अत्तार यांनी कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन केले. अ‍ॅड. बोराडे यांनी आभारप्रदर्शन केले. फुलेवाडा सर्वधर्मीय स्त्री-पुरुषांनी फुलून गेला होता. कार्यक्रमानंतर सर्वांनी एकत्रितरित्या  सामूहिक भोजन करून आम्ही सर्व एकाच ईश्वराची लेकरे याचे प्रात्यक्षितकच सादर केले.