सामान्यपणे आम्हाला अशाच प्रकारची पुस्तके वाचण्याची सवय आहे ज्यांच्यात एखाद्या विशिष्ट विषयावरील माहिती असते, त्यासंबंधीचे विचार व युक्तिवादांना एका विशिष्ट लेखनात्मक मांडणीनिशी निरंतरपणे सांगितलेले असते. याच कारणाने असा मनुष्य जो कुरआनशी अपरिचित आहे तो जेव्हा पहिल्यांदाच हा ग्रंथ वाचण्याचा विचार करतो तेव्हा तो अशी अपेक्षा धरूनच वाचू लागतो की ‘पुस्तक’ म्हणून या ग्रंथातही इतर पुस्तकांप्रमाणे प्रथम विषय निश्चित केलेला असेल. नंतर त्यातील मूळ निबंधाला अनेक प्रकरणात आणि पोटभागांत विभागून क्रमवार एकेका प्रश्नावर चर्चा केलेली असेल. त्याचप्रकारे जीवनाच्या एकेका क्षेत्रालाही वेगवेगळे करून त्यासंबंधीच्या सूचना व आज्ञा क्रमवार लिहिलेल्या असतील. परंतु जेव्हा वाचकाला पूर्णपणे अपरिचित अशी एक वेगळीच वर्णनशैली प्रत्ययास येते. येथे तो पाहतो की श्रद्धात्मक नियम, नैतिक आदेश, शास्त्रीय आज्ञा, आवाहन, उपदेश, धडा, टीका, निर्भत्र्सना, भीती, शुभवार्ता, सांत्वन, युक्तिवाद, पुरावे व प्रमाण, ऐतिहासिक कथा, सृष्टी-चिन्हांकडे संकेत, असे सर्वच विषय पुन्हा पुन्हा एकमेकानंतर येत आहेत.
एकच विषय निरनिराळ्या पद्धतीने व वेगवेगळ्या शब्दांत पुन्हा पुन्हा उच्चारला जात आहे. तो पाहतो की एका विषयानंतर दुसरा व दुसऱ्यानंतर तिसरा अकस्मातपणे सुरू होत आहे. विंâबहुना एका विषयामध्येच दुसरा विषय अचानक येत आहे. वाचक पाहतो की संबोधक आणि संबोधित वरचेवर बदलत असून संबोधण्याचा रोख राहूनराहून विभिन्न दिशांत वळत आहे. निबंधाची विविध प्रकरणांत आणि पोटभागांत विभागणीचे कोठेही नावनिशाण आढळत नाही. तो पाहतो की इतिहास असला तरी ऐतिहासिक पद्धतीने सांगितलेला नाही. तत्त्वज्ञान आणि अध्यात्म असले तरी तर्वâशास्त्र आणि तत्त्वज्ञानाच्या भाषेत ते मांडलेले नाहीत. मानव आणि विश्वसृष्टीचा उल्लेख असला तरी भौतिकशास्त्राच्या पद्धतीने ते सांगितलेले नाही. वाचक पाहतो की या ग्रंथात संस्कृती, राजकारण, अर्थकारण आणि समाजकारणावरील संवाद असला तरी जीवनशास्त्राच्या शैलीत तो सांगितलेला नाही. त्यात कायद्यात्मक नियम आणि आज्ञा सांगितलेल्या असल्या तरी कायदे रचणाऱ्यांच्या पद्धतीशी त्या पूर्णपणे विभिन्न आहेत. त्यात नैतिक शिकवण सांगितली आहे तरी तिची शैली नैतिकशास्त्राच्या सबंध वाङ्मयापेक्षा वेगळ्या स्वरूपाची आहे. अशा सर्व गोष्टी पुस्तकासंबंधीच्या आपल्या पूर्वीच्या कल्पनेच्या अगदी विरूद्ध असल्याचे पाहून मनुष्य गोंधळात सापडतो. त्याला असे वाटू लागते की हे तर एक असंपादित, असमन्वयीत आणि विस्कळीत स्वरूपाचे साहित्य आहे. त्यात प्रारंभापासून ते शेवटपर्यंत असंख्य लहानमोठ्या विविध प्रकारच्या पुâटकळ स्वरूपाच्या लेखांचा समावेश केलेला आहे. तथापि निरंतर मजकुराच्या स्वरूपात ते सर्व लिहिलेले आहेत. विरोधात्मक दृष्टिकोनातून पाहणारा याच आधारावर अनेक प्रकारचे आक्षेप घेऊ लागतो. त्याच्याशी अनुकूल दृष्टिकोन बाळगणारा कधी तर अर्थाकडे डोळेझांक करून आपल्या शंकांना बगल देण्याचा प्रयत्न करतो, तर कधी सदरहू विस्कळीतपणाचा सोयीस्कर अर्थ लावून आपल्या मनाची समजूत घालू लागतो. कधी तो अस्वाभाविक पद्धतीने त्यांच्यातील समन्वय शोधून विचित्र प्रकारचे निष्कर्ष काढतो. तर अनुकूल दृष्टिकोन बाळगणारा हा वाचक कधी कुरआन म्हणजे पुâटकळ लेखांचा संग्रह, असे मत स्वीकारतो. त्यामुळे त्यातील प्रत्येक ‘आयत’ तिच्या मागील व पुढील संदर्भापासून वेगळी होऊन अर्थाचे अनर्थ करण्याचे लक्ष्यस्थान बनते व तसले सर्व अर्थ मूळ सांगणाऱ्याच्या पूर्णपणे हेतूविरूद्ध असतात.