कुरआन कोणत्या प्रकारचा ग्रंथ आहे? कुरआनची अवतरणस्थिती आणि त्याची रचना कशा प्रकारची आहे? कुरआनात चर्चेचा विषय कोणता आहे? त्यातील एकूण संवाद कोणत्या उद्देशांसाठी आहेत? कुरआनातील असंख्य व विभिन्न प्रकारचे विषय कोणत्या मध्यवर्ती कल्पनेशी संलग्न आहेत? उद्दिष्टपूर्तीसाठी कुरआनात कोणती युक्तिवादशैली व वर्णनशैली अवलंबिलेली आहे? हे सर्व आणि अशाच प्रकारच्या इतरही काही आवश्यक प्रश्नांची उत्तरे प्रारंभीच सुस्पष्ट आणि सरळपद्धतीने मिळाली तर वाचक बराचसा धोक्यापासून वाचू शकतो. त्याच्यासाठी कुरआनच्या आकलनाचे व अध्ययनाचे मार्ग मोकळे होऊ शकतात. मनुष्य जेव्हा कुरआनात लेखनात्मक रचना शोधू लागतो व तेथे ती न आढळल्यास तो ग्रंथाच्या पृष्ठांवर भरकटू लागतो. त्याचे गोंधळात येण्याचे खरे कारण हेच आहे की कुरआन वाचनासंबंधीची मौलिकता त्याला माहीत नसते. तो प्रारंभी कल्पना करून असतो की ‘धार्मिक विषयावरील एक ग्रंथ’ वाचण्यासाठी तो निघालेला आहे. ‘धार्मिक विषय’ आणि ‘ग्रंथ’ या दोन्ही गोष्टींसंबंधी त्याची कल्पनाही तीच असते जी सामान्यत: ‘धर्म’ आणि ‘ग्रंथा’संबंधी जनमनात आढळते. परंतु वाचकाला जेव्हा त्याच्या कल्पनेपेक्षा अगदी वेगळ्या स्वरूपाची अनुभूती येते तेव्हा तो स्वत:ला समरस करून घेऊ शकत नाही. लेखनाचा हेतू त्याला न गवसल्यामुळे कुरआनच्या पृष्ठावरील ओळींमध्येच तो भरकटू लागतो जसा एखादा नवखा प्रवासी एखाद्या अपरिचित शहराच्या गल्लीबोळात हरवला जातो. अशा प्रकारच्या हरवण्यापासून तो वाचू शकतो जर त्याला अगोदरच कल्पना दिली गेली की जो ग्रंथ वाचण्यास तुम्ही निघाला आहात तो ग्रंथ सर्व जगाच्या साहित्यातील आपल्या शैलीचा एकमेव ग्रंथ आहे. त्या ग्रंथाचे संपादन व लेखन जगातील इतर सर्व ग्रंथांपेक्षा अगदी वेगळ्या प्रकारे झालेले आहे. आपला विषय व उद्देश, आपला संवाद व आपली रचना या दृष्टीनेदेखील तो ग्रंथ एक आगळीच वस्तू आहे. म्हणून आतापर्यंतच्या पुस्तकांच्या वाचनामुळे तुमच्या मनात जो पुस्तकी साचा तयार झालेला आहे तो साचा ‘कुरआन’ला समजण्यासाठी तुमच्या उपयोगी पडणार नाही. विंâबहुना तो साचा तर मार्गातील अडथळाच ठरेल. कुरआनाला समजण्याची इच्छा असेल तर वाचनसंबंधीच्या आपल्या पूर्वकल्पना प्रथम मनातून काढून टाकल्या पाहिजेत व मग कुरआनच्या आश्चर्यकारक वैशिष्ट्यांशी परिचित झाले पाहिजे.