एखादे पुस्तक वाचकाला चांगल्या प्रकारे समजण्यासाठी आवश्यक आहे की त्याला पुस्तकाचा विषय माहीत असावा. त्या पुस्तकाचा हेतू व उद्देश आणि त्याची मध्यवर्ती कल्पना माहीत असावी. पुस्तकाची वर्णनशैली त्याच्या परिचयाची असावी. पुस्तकातील परिभाषा आणि तिची विशिष्ट स्पष्टीकरणात्मक शैली याचीही त्याला ओळख असावी. तसेच त्या पुस्तकातील निवेदने, त्यांच्या सकृतदर्शनी मजकुरामागे ज्या वर्तमानांशी व मामल्यांशी संबंधित असतील, ते वर्तमान व ते मामलेही वाचकाच्या दृष्टीसमोर असणे जरूरीचे असते. सर्वसाधारणपणे जी पुस्तके आम्ही वाचत असतो त्यांच्यात या सर्व गोष्टी सहजपणे सापडत असतात, म्हणून त्यांच्या विषयांचा ठाव घेण्यासाठी आम्हाला फारसे कष्ट जाणवत नाहीत. परंतु इतर पुस्तकात ज्याप्रकारे सदरहू गोष्टी सहजपणे उपलब्ध होण्याची आम्हाला सवय आहे त्याप्रकारे त्या, कुरआनात आम्हाला आढळत नाहीत. म्हणून आमच्यापैकी एखादा जेव्हा कुरआनचे वाचन सुरू करतो तेव्हा त्याला ग्रंथाचा विषय, त्याचा हेतू व त्याचा उद्देश आणि त्याच्या मध्यवर्ती कल्पनेचा छडाच लागत नाही. कुरआनाची वर्णनशैली व त्याच्या स्पष्टीकरणाची पद्धतही त्याला काहीशी अपरिचित वाटते. तर बहुतेक ठिकाणी त्यातील मजकुराची पाश्र्वभूमीदेखील त्याच्या दृष्टीपासून लपलेली राहते. याचा परिणाम असा होतो की विविध आयतींमध्ये बुद्धिमत्तेचे जे मोती विखुरले आहेत त्याचा कमी वा अधिक प्रमाणात लाभ घेऊनदेखील ईशवाणीच्या खऱ्या आत्म्यापर्यंत पोहोचण्यापासून मनुष्य वंचितच राहतो. त्याला ग्रंथज्ञान प्राप्त होण्याऐवजी त्यातील काही पुâटकळ स्वरूपाच्या मुद्यांवर व लाभांवर समाधान मानावे लागते. म्हणून पुष्कळसे लोक कुरआनच्या वाचनानंतर शंकाग्रस्त बनत असतात. त्यांचे दिशाभूल होण्याचे एक कारण असेही आहे की कुरआन आकलनाच्या या आवश्यक मूलतत्त्वांशी अनभिज्ञ राहून वाचन करीत असताना त्याच्या पृष्ठांवर विविध विषय विखुरले असल्याचे त्यांना दिसते आणि बव्हंशी आयतींचा अर्थ त्यांच्यावर उघड होत नसतो. त्यांना बऱ्याचशा आयती अशा दिसतात की ज्या आपल्या जागी स्वत: तर बुद्धिमत्तेच्या प्रकाशाने झगमगत आहेत परंतु मजकुरातील संदर्भाशी त्या पूर्णपणे विसंगत वाटतात. अनेक ठिकाणी स्पष्टीकरणाची माहिती आणि वर्णनशैलीचे ज्ञान नसल्यामुळे असे लोक आयतींच्या खऱ्या अर्थापासून भरकटले जाऊन दुसरीकडेच निघालेले असतात. तर पुष्कळ प्रसंगी पाश्र्वभूमीची माहिती नसल्यामुळे त्यांना तीव्र स्वरूपाच्या गैरसमजुतींना सामोरे जावे लागते.
एक अद्वितीय ग्रंथ
संबंधित पोस्ट
0 Comments